جەنگی مەرج عەییون

جەنگی مەرج عەییون
سەلاحەدین لە شەڕدا سەرکەوتوو بوو
ڕێکەوت ١٠ حوزەیرانی ١١٧٩ شوێن کێوی لوبنان، مەرج عەییون لە شانشینی قودس ئەنجام ئەییوبییەکان سەرکەوتن
شەڕکەرەکان
ئەییوبییەکان	شانشینی قودس سوارچاکانی پەرستگا
فەرماندە و سەرکردەکان
سەلاحەدینی ئەییووبی ئیبن جەندەر سابیک الدین عیزەدین	باڵدوینی چوارەمی قودس ئۆدۆی سانت ئامەند دیلی شەڕ ڕەیمۆندی سێیەم
ھێز
٨٠٠	٢٠٬٠٠٠–٣٠٬٠٠٠
زەرەر و زیانە گیانییەکان
نەزانراو	زۆر نازانرێ چەند مردوون چەند بریندار ٧٠ گیراو

جەنگی مەرج عەییون لە حوزەیرانی ساڵی ١١٧٩ (٥٧٥ی کۆچی)دەستی پێکرد، سەرکردە سەلاحەدین ئەییووبی لەگەڵ سوپاکەیدا لەسەر گردی ئەلقادیلە بانیاس کەمپیان دانا، پاشان فەرەنسییەکان بەدوایدا دەگەڕان، ئەویش ھەڵسا بۆ لای ئەوان و دوو تیمەکە یەکتریان بینی وسەربازەکان پێکدادانیان کرد، بۆیە خودا سەرکەوتنی خۆی و ئازیزترین سوپای خۆی ناردەوە خوارەوە، و کۆمەڵێک لە پاشاکانیان، سەرکردەی دائۆیستەکان، سەرۆکی نەخۆشخانە، خاوەنی ڕاملە، خاوەنی تبریا، قەستەلانی یافا و ئەوانی دیکەی پاشاکانیان دیل کران.

لە ساڵی ١١٧٩ دا سەڵاحەدین دیسان ھێرشی کردە سەر دەوڵەتە خاچھەڵگرەکان، لە ئاراستەی دیمەشقەوە. سوپاکەی لە بنیاس دانا وگوندەکانی داگیرکرد.

لە بەرامبەردا باڵدوین سوپاکەی گواستەوە بۆ تیبریا لەسەر دەریاچەی تەبەریە. لەوێشەوە بەرەو باکووری باکووری ڕۆژاوا بەرەو قەڵای سەفید ڕۆیشت. بە درێژایی ھەمان ئاراستە، گەیشتە قەڵای تۆرۆن (تەبنین) کە نزیکەی ١٣ میل (٢١ کیلۆمەتر) لە ڕۆژھەڵات-باشووری ڕۆژھەڵاتی لوبنانەوە دوورە. لەگەڵ شوڕشگێڕانی تەمپلەر بە سەرۆکایەتی ئۆدۆی سانت ئامەند و ھێزێک لە پارێزگای تەرابلوس بەسەرۆکایەتی ڕیمۆندی سێیەم، باڵدوین بەرەو باکووری ڕۆژھەڵات ڕۆیشت.

جەنگەکە

شانشینی قودس هێشتا هیوای ئەوەی دەخواست دەرفەتێک بۆ هێرشکردنە سەر میسر برەخسێنیت بەڵام بەهێز نەبوون. لە ساڵی ١١٧٨ی زایینی قەڵایەک لە فۆردی جاکۆب - بنکەیەکی سنووری لە باکووری دەریاچەی تیبیریا، کە زانایانی عەرەب پێیان دەگوت بەیتی ئەلئەحزان - کە وەک بنکەیەکی بەرگری دروستکرا کە ڕەنگە لە داهاتوودا ئەگەری هەیە هێرشی تێدا بکرێت. وە لەسەر سنوورەکانیش قەڵا و پۆستەکان لە ژێر فەرمانی فەرمانە سەربازییە ئاینییە توندەکاندا بوون. لە هاوینی ساڵی ١١٧٩ی زایینیدا، وشکەساڵییەکی توند ناوچەی شامی گرتەوە، لە کاتێکدا شەڕ و پێکدادانی بچووک ناوەناوە سەریهەڵدەدا. سەڵاحەددین پێشنیاری کرد کە ١٠٠ هەزار دینار بداتە خاچھەڵگرەکان لە بەرامبەر ڕاگرتنی داگیرکارییەکان و هەڵوەشاندنەوەی قەڵاکە لە فۆردی جاکۆب بەڵام خاچھەڵگرەکان ڕەتیان کردەوە و دوژمنایەتیان دەست پێکردەوە.

خاچھەڵگرەکان لە دیوی ڕۆژهەڵاتی زنجیرە کەنار دەریاکانەوە لە دوورەوە چادرەکانی سەڵاحەددینیان بینی. باڵدوین و ئاغاکانی بڕیاریان دا بە یەکجار دابەزن بۆ دەشتەکە و هێرش بکەنە سەریان. لەگەڵ ڕۆیشتنی سوپای فرانکەکان بۆ خوارەوە، زۆری نەخایاند سوارچاکەکان لە سەربازەکان زیاتر بوون. دوای چەند کاتژمێرێک دواکەوتن، سوپای خاچھەڵگران کۆکرانەوەو پاشان ڕووبەڕووی هێزەکانی ساراسین (موسڵمانەکان) بوونەوە کە ئەوان تازە لە هێرشەکانیان دەگەرانەوە ماندوو ببوون بە ئاسانی شکستیان هێنا.

فرانکەکان بەو باوەڕەی کە شەڕەکە سەرکەوتنی بەدەستهێناوە، پاسەوانەکەیان دابەزاند. شوڕشگێڕەکانی ڕیمۆند و ئۆدۆی تەمپلەرەکانی سانت ئاماند چوونە سەر هەندێک زەوی بەرز لە نێوان مەرج عەییون و ڕووباری لیتانی.

لەناکاو سوپای سەرەکی سەرکردە سەڵاحەددین هێرشی کردە سەر خاچھەڵگران و بە خراپی شکستیان هێنا زەرەر و زیانێکی زۆریاندا. چاودێرانی ئەو سەردەمە هۆکاری شکستەکەیان دەخستە ئەستۆی ئۆدۆی سانت ئاماند، کە لە شەڕەکەدا دەستگیرکرا. پاشا باڵدوین بەزەحمەت لە دەستگیرکردن ڕزگاری بوو، بەهۆی نەخۆشییە پەککەوتووەکەیەوە نەیتوانی سواری ئەسپ بێت، لەلایەن شوڕشگێڕێکەوە گواسترایەوە بۆ شوێنێکی سەلامەت، کاتێک پاسەوانەکەی ڕێگایەکی بەناو ساراسینەکاندا (موسڵمانەکاندا) دەبڕییەوە. زۆرێک لە فرانکییەکانی خەباتەکە هەڵهاتن بۆ پەناگە لە قەڵای شەقیق کە نزیکەی 5 میل (8.0 کم) لە باشووری ڕۆژئاوای سەنگەرەکەوە دووربوو.

دوای جەنگەکە

سولەیم ڕازی پزیشکێکی موسڵمان بوو کە بە بەزەیییەوە مامەڵەی لەگەڵ ئەو خاچھەڵگرە بریندارانەدا دەکرد کە لەلایەن هێزە موسڵمانەکانەوە بەدیل گیرابوون.